"Η ανθρωπολογία κάνει το οικείο ξένο και το ξένο οικείο"
1. Lina Venturas (ed.), International “Migration Management” in the early Cold War: The Intergovernmental Committee for European Migration, Κόρινθος, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, e-book 2015 (ISBN 978-618-82200-0-3).
2. Lina Venturas, Dimitria Groutsis, «Guest-worker schemes yesterday and today: advantages and liabilities» στο Anna Triandafyllidou (επιμ.), Routledge Handbook of Immigration and Refugee Studies, Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Routledge, 2016, σ.110-117.
https://www.routledgehandbooks.com/doi/10.4324/9781315759302.ch11
3. Λίνα Βεντούρα, Μάκης Κουζέλης, Δημήτρης Καρύδας, τόμος ΙΓ’ του περιοδικού Τοπικά 2017 με θέμα Σύνορα/Όρια.
http://www.nissos.gr/nea_more.asp?newId=176
Ελένη Ανδριάκαινα, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας | |
Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών & Κοινωνικών Επιστημών | |
Eleni Andriakaina, Dept. of Political Science & History | |
Panteion University of Political & Social Sciences |
Ελένη Ανδριάκαινα, Καναρίνι σε ανθρακωρυχείο. Ιστορίες για αποτυχημένες νεοτερικότητες και τον σκοπό του Πανεπιστημίου, Ασίνη 2021.
Mέχρι το 1986 οι βρετανοί ανθρακωρύχοι συνήθιζαν να παίρνουν στις σήραγγες ένα καναρίνι για να ελέγχει την ποιότητα του αέρα. Όταν το καναρίνι σταματούσε να κελαηδάει, οι εργάτες καταλάβαιναν ότι σύντομα η ατμόσφαιρα θα γίνει αποπνικτική από τοξικά αέρια και έσπευδαν να εκκενώσουν τις σήραγγες.
Η φράση «Καναρίνι σε ανθρακωρυχείο» χρησιμοποιήθηκε ως μεταφορά για τις συνέπειες των μεταρρυθμίσεων στα βρετανικά πανεπιστήμια μετά τη δεκαετία ’80, οι οποίες λειτούργησαν ως πρότυπο για πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης. Στο βιβλίο αναλύεται παραδειγματικά η θέση περί της «αποτυχημένης νεοτερικότητας» της Βρετανίας με την οποία δικαιολογήθηκαν οι θατσερικές μεταρρυθμίσεις και η τεχνοκρατική θεώρηση του Πανεπιστημίου ως εργαλείου οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής μηχανικής, η οποία επανέρχεται δυναμικά στις μέρες μας.
Πώς απάντησαν οι θεράποντες των ανθρωπιστικών - κοινωνικών επιστημών στις επικρίσεις εναντίον των πανεπιστημίων ως ελιτίστικων ελεφάντινων πύργων, αδιάφορων για τις ανάγκες της κοινωνίας; Θα γίνει άραγε το Πανεπιστήμιο ένας χώρος όπου η «σχόλη» θα έχει εξαφανιστεί, ο δάσκαλος θα εκτελεί τον ρόλο του κοινωνικού λειτουργού που αναλαμβάνει την κοινωνικοποίηση των φοιτητών, του ειδικού που εφοδιάζει την οικονομία με καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό και του κοινωνικού μηχανικού που κατασκευάζει έναν ιδεώδη ανθρωπότυπο; Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το Πανεπιστήμιο αποφεύγοντας την τελεολογία των Δηλώσεων Αποστολής (Mission Statements), το πρότυπο των οποίων αντλήθηκε από τον κόσμο των επιχειρήσεων;
Χρήστος Δερμεντζόπουλος – Γιάννης Παπαθεοδώρου, Συνηθισμένοι Άνθρωποι. Προσεγγίσεις στη λαϊκή κουλτούρα και την εμπειρία της καθημερινότητας, Opportuna 2021.
Ελένη Ανδριάκαινα, Διανόηση, λαός και παράδοση:τα χρόνια εκείναδιάβαζαRabelaisκαι ανακάλυπτα τον Μακρυγιάννη
Μέσα από την παραδειγματική ανάλυση της διάλεξης του Γιώργου Σεφέρη Ένας Έλληνας - ο Μακρυγιάννης (1943) αναδεικνύονται ορισμένα κλασικά προβλήματα των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών σχετικά με την κριτική ανάγνωση των κειμένων, τη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης και τη σχέση της διανόησης με τον λαό, τη νεοτερικότητα και την παράδοση
Κώστας Κατσάπης, Λέξεις της Φωτιάς. Νεανική Ριζοσπαστικοποίηση και Ημερολογιακή Γραφή την Αυγή της Μεταπολίτευσης, Μωβ Σκίουρος 2020
Ελένη Ανδριάκαινα, Οι περιπέτειες της ημερολογιακής γραφής. Από την εργαλειακή αναστοχαστικότητα στην ποιητική της ατομικότητας
Το πρώτο μέρος (Η ημερολογιακή γραφή στην υπηρεσία της Δημοκρατίας; Το Mass Observation στην Αγγλία του Μεσοπολέμου 1937-1950) αναφέρεται στην ιστορία και στις σύγχρονες αποτιμήσεις ενός ερευνητικού προγράμματος, γνωστού ως το κίνημα Mass Observation (Μαζικής Παρατήρησης), στο πλαίσιο του οποίου η συγγραφή ημερολογίων από άγγλους πολίτες-εθελοντές πήρε μαζικές διαστάσεις.
Το δεύτερο μέρος (Νεοτερικότητα, αναστοχαστικότητα και ημερολογιακή γραφή. Το παιχνίδι της ατομικότητας - κοινωνικότητας) επισκέπτεται ορισμένες στιγμές στην ιστορία της ημερολογιακής γραφής οι οποίες δεν υπηρετούν την αντίθεση ατομοκεντρισμού - κοινωνιοκεντρισμού και είναι σημαντικές για την κατανόηση των διαφόρων όψεων της μοντέρνας αναστοχαστικότητας:
των χειραφετητικών, διερευνητικών της διαστάσεων οι οποίες προάγουν την ατομικότητα ως αυτογνωσία και αυτονομία, και των εργαλειακών της χρήσεων που την υπονομεύουν.
Eleni Andriakaina – Rosa Vasilaki, Conversations. The Promise of Humanities and Social Sciences, Athens: Pedio 2017.
Written in a conversational and interactive form, the volume consists of seven texts attempting to shed light to issues arising in the everyday life of the university, in amphitheaters and seminar rooms, during the demanding, nonetheless pleasant game of questions and answers between teachers, colleagues and students.
The book revolves around three majors areas of interest:
1) the recent public turn in humanities and social sciences and the call of academics for engagement with a wider audience 2) the intellectuals’ long quest for the unity of theory and political practice as well as the dilemmas of spokespersonship and 3) the question of modernity as a fundamental sociological problem, its crises and critiques.
Eleni Andriakaina – Rosa Vasilaki History in Crisis? or, Mind the Gap between the Faculty and Mr Every Other John Tosh Why History Matters John Holmwood What is Sociology for? Suman Gupta Intellectuals in Double Binds Nicos Mouzelis Modernity’s Crises and Critiques Gregor McLennan Is Sociology Secular? Gurminder K Bhambra For a Global Sociology
http://e-pediobooks.gr/index.php?route=product/search&search=conversations
Alison Novak-Imaani Jamillah El-Burki, Defining Identity and the Changing Scope of Culture in the Digital Age, USA: IGI-Global 2016.
Since the popularization of Internet technologies in the mid-1990s, human identity and collective culture has been dramatically shaped by our continued use of digital communication platforms and engagement with the digital world (…). Defining Identity and the Changing Scope of Culture in the Digital Age explores (…) issues of race, ethnicity, and gender in digital culture, interpersonal and computer-mediated communication, pop culture, social media, and the digitization of knowledge (…).
Chapter 5: Eleni Andriakaina, Public History and National Identity: The 1821 Revolution as metaphor for the ‘Greek crisis’
In 2011, while the causes of the Greek ‘crisis started becoming the subject of public controversy, a documentary series aired on Skai channel vowing to challenge nationalist and populist accounts of the 1821 Revolution. By popularizing the main arguments of modernization theory, the ‘1821’ documentary approached the past through the lens of ‘Cultural dualism’ –the clash between a ‘reformist’ and an ‘underdog’ culture – and operated as a metaphor for contemporary Greece. Via the study of the media spectacle and the ways the history of 1821 goes public, historical inquiry can reflect on the normative/descriptive complex of rival historical narratives, exercise itself in perspectival seeing and self-reflexitiy and move towards a history of the present.
https://www.igi-global.com/book/defining-identity-changing-scope-culture/142208
Framing Financial Crisis and Protest: North-West and South-East Europe, Principal Coordinator, Suman Gupta, The Open University UK.
This two-year research project (2014-2016) explores the impact of the 2007-onwards financial crisis on the interconnected spheres of media representation, everyday life and popular responses in different parts of Europe, with particular attention to North-West and South-East European countries. The project is structured around five workshops, in respectively Nicosia, London, Limerick, Athens and Plovdiv. Coordinators: Bulgaria, Dobrinka Parusheva; Cyprus, Mike Hajimichael; Ireland, Lee F. Monaghan; Greece, Eleni Andriakaina.
http://www.open.ac.uk/arts/research/finance-crisis-protest/
Modernization and Nation: The Other Side of the Story, Athens Workshop,
Research Project Framing Financial Crisis and Protest: North-West and South-East Europe, The Open University, Research Centre
for Modern History (KENI)-Political Science & History, Panteion University, 15-17 April 2016.
Eleni Andriakaina, Who Remembers Metis? Practical Knowledge, High Modernism and the ‘Failures’ of Modernization
The paper enters into conversation with James C. Scott's study on High Modernism and his critique to scientism and utopian social engineering. In particular, it engages with the question How certain schemes to improve the human condition have failed, resulting in tragic unforeseen consequences. The paper inquires whether and how the critique of High Modernism could be appropriated to approach the problem of Greek modernity, that is the narratives of failed modernization. The main argument is that we could possibly exempt early Greek history from crude teleological accounts if we historicize the role of intellectuals and experts in the historical process by focusing not merely on their ideas and grand visions - i.e. on what they failed to achieve - but also on what they actually did, i.e. on the specific way they planned and attempted institutional modernization.
Efterpi Mitsi and Amy Muse (Issue Editors), Hellenism Unbound, Synthesis (5. 2013), National and Kapodistrian University of Athens
Eleni Andriakaina, The Promise of the 1821 Revolution and the Suffering Body. Some thoughts on Modernisation and Anti-intellectualism
How can we understand and interpret the popular narrative of the 1821 revolution that speaks for the suffering body of the fighter while it reproaches the “Frenchified heterochthons” and conveys a kind of anti-intellectualism (defined broadly and loosely by Merle Curti as “a suspicion of, opposition to, or derogation of intellectuals”)? The popular view of 1821 has its origins in the memoirs of the “freedom fighters” written after the War of Independence. Its main motifs travelled from the early nineteenth to the late twentieth century and lent themselves to multiple readings and various ideological uses. Although it has a socio-political content, it cannot be explained in terms of a grand narrative of class war, as some Marxist historians of the twentieth century argue; neither can it be understood in terms of the grand narrative of Greek modernisation, that is, as a survival from a previous stage of historical development, a relic from the past, even though it draws its motives from traditional sources and idealises the role of chieftains in the War of Independence. I suggest that we approach the anti-intellectualism of the early nineteenth century from an anti-essentialist perspective of Greek history that highlights the Janus-face of modernisation and the ambivalent nature of modern ideologies with regard to the relation between the intellectual and the people or the nation.
http://synthesis.enl.uoa.gr/hellenism-unbound-5-2013/eleni-andriakaina-_.html
Teaching Contemporary Southeast European History, Source Books for History Teachers,
Volume 1: Volume 1: The Cold War (1944-1990), Thessaloniki, CDRSEE, 2016 (Series Editor and co-editor of vol.1).
Volume 2: Volume 2: Wars, Divisions, Integration (1990-2008), Thessaloniki, CDRSEE, 2016 (Series Editor and co-editor of vol.2).
http://cdrsee.org/publications/education
Άμεση πρόσβαση, με ένα κλικ, σε όλες τις χρήσιμες ηλεκτρονικές υπηρεσίες καθημερινής χρήσης.
Petros Petridis Τελευταία Νέα
Αθήνα 26/4/2024
Petros Petridis Τελευταία Νέα
Αθήνα 19/4/2024
Σεμινάρια της Τετάρτης
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Σχολή Κοινωνικών Επιστημών
Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Θεματική Σεμιναρίων Εαρινού Εξαμήνου 2023-2024: Αλγοριθμικοί Πολιτισμοί και Τεχνητή Νοημοσύνη
Τετάρτη 24/4/2024
Σας προσκαλούμε στο σεμινάριο του Μάνθου Σαντοριναίου, Διευθυντή του πειραματικού εργαστηρίου FournosLab του Κέντρου για τον Ψηφιακό Πολιτισμό ΦΟΥΡΝΟΣ και Ομότιμου Καθηγητή ΑΣΚΤ – Εργαστήριο Πολυμέσων – Υπερμέσων.
Τίτλος σεμιναρίου: «Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η αντίληψη των ανθρώπων για αυτήν».
Το σεμινάριο θα διεξαχθεί διά ζώσης την Τετάρτη 24/4/2024 στις 15:00 - 17:00 στην αίθουσα Α1 (νέο κτήριο) με παράλληλη δυνατότητα παρακολούθησης μέσω Teams.
Σύνδεσμος παρακολούθησης μέσω Teams
Με εκτίμηση,
Οι υπεύθυνοι του προγράμματος:
Επίκουρος Καθηγητής Πέτρος Πετρίδης
Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Νοταράς
Petros Petridis Τελευταία Νέα
Αθήνα 19/4/2024
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2023 - 2024
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Σχολή Κοινωνικών Επιστημών
Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Σεμινάρια της Τετάρτης
Εαρινό εξάμηνο 2023-24
Τετάρτες 15.00-17.00
Αίθουσα Α1, Νέο Κτήριο
Wednesday Seminars
Winter semester 2023-24
Wednesdays 15.00-17.00
Room A1, New Building
Σύνδεσμος παρακολούθησης μέσω Teams
Θεματική Εαρινού Εξαμήνου 2023-2024:
Αλγοριθμικοί Πολιτισμοί και Τεχνητή Νοημοσύνη
Τις τελευταίες δεκαετίες ζούμε στο πλαίσιο πολιτισμών που αλγοριθμοποιούνται με διαφορετικές εντάσεις και ταχύτητες. Ζούμε, επίσης, με διαφορετικές εκφάνσεις και μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης που διαμεσολαβούν πλήθος κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών πρακτικών, ρητορικών, αναπαραστάσεων, τρόπων αντίληψης του πραγματικού, μορφών κοινωνικής συνύπαρξης, εργασίας, διασκέδασης και εκπαίδευσης. Η πρόσφατη δημοφιλία και αναγνωρισιμότητα που απέκτησαν οι εν λόγω τεχνολογίες από τη διάχυση του ChatGPT, καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη διερεύνησής τους από τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες. Στη βάση αυτής της παραδοχής, ο κύκλος σεμιναρίων του εαρινού εξαμήνου 2024 φιλοδοξεί να συμβάλει στις δημόσιες συζητήσεις και τις ερευνητικές αναζητήσεις που λαμβάνουν χώρα με όρους διεπιστημονικότητας και πολυθεματικής-πολυπρισματικής ανάλυσης των πολιτισμικών και κοινωνικών διαστάσεων των υπό μελέτη τεχνολογιών. Ομιλητές και ομιλήτριες από τους χώρους της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, της Ιστορίας, της Φιλοσοφίας, των Καλών Τεχνών, της Αρχιτεκτονικής και της Πληροφορικής συμβάλλουν στα Σεμινάρια, με σκοπό την όσο πιο σφαιρική, αλλά και σε βάθος διερεύνηση και ανάλυση των προαναφερθέντων ζητημάτων.
Υπεύθυνοι προγράμματος:
Επίκουρος Καθηγητής Πέτρος Πετρίδης
Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Νοταράς
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Μάνθος Σαντοριναίος: Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η αντίληψη των ανθρώπων για αυτήν
Διευθυντής του πειραματικού εργαστηρίου FournosLab του Κέντρου για τον Ψηφιακό Πολιτισμό ΦΟΥΡΝΟΣ. Ομότιμος Καθηγητής ΑΣΚΤ – Εργαστήριο Πολυμέσων – Υπερμέσων
Περίληψη: Το Βαθύτερο πρόβλημα της AI δεν είναι τόσο η ίδια, όσο η αντίληψη των ανθρώπων που έχουν για αυτήν. Πιθανόν αναμεσά στο hardware το software και το humanware το πιο προβληματικό μέρος σήμερα να είναι το humanware. Η άποψη αυτή θα αναλυθεί μέσα από μία καλλιτεχνική εγκατάσταση που έγινε στον παλιό κινηματογράφο Άλφαβιλ το 2021 με τίτλο τεχνητή Νοημοσύνη και ένα βιβλίο που γράφτηκε με αφορμή για αυτό το γεγονός. (και τα δύο είναι έργα του ομιλητή). Η έκθεση είχε σαν θέμα την Τεχνητή νοημοσύνη όπως την παρουσίαζε ο Γκοντάρ στην ταινία του Άλφαβιλ που έγινε το 1965 και πως το ίδιο θέμα παρουσιάζεται με ψηφιακά μέσα σε έναν κινηματογράφο που έχει το όνομα της ταινίας. Πρόκειται για μια προσπάθεια δημιουργίας ενός διαλόγου ανάμεσα στο κινηματογραφικό έργο Alphaville (Άλφαβιλ) του Jean-Luc Godard (Ζαν-Λυκ Γκοντάρ) και μια σειρά ψηφιακών έργων που σχολιάζουν το παρελθόν και το μέλλον. Κεντρικός άξονας είναι η τεχνολογία. Τόσο η τεχνολογία που αξιοποιείται για την αφήγηση στις δύο διαφορετικές εποχές (η ταινία Άλφαβιλ του Γκοντάρ έγινε το 1965), όσο και ο σχολιασμός για την ίδια την τεχνολογία και τον άνθρωπο που τη δημιουργεί και την αξιοποιεί. Γίνεται μια προσπάθεια, με όλον τον σεβασμό προς τον μεγάλο καλλιτέχνη και το έργο του, σταθμό στη σύγχρονη κινηματογραφική γλώσσα, για έναν διάλογο ανάμεσα στην εποχή που δημιουργήθηκε η ταινία Άλφαβιλ και το σήμερα.
Βιογραφικό: Ο Δρ. Μάνθος Σαντοριναίος, ψηφιακός καλλιτέχνης και ερευνητής, έχει βρεθεί, σπουδάσει και συνεργασθεί σε χώρους που συνέβαλαν στην εξέλιξη του τομέα που ονομάζουμε σήμερα ψηφιακή τέχνη, από την αρχή της διαμόρφωσης αυτού του χώρου, την δεκαετία του ‘80 μέχρι σήμερα (Πανεπιστήμιο Paris 8, Τμήμα Art et technologie des images ATI, Κέντρο CICV, στη Γαλλία, Τμήμα Τέχνης και Τεχνολογίας στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, Κέντρο για τον Ψηφιακό πολιτισμό Φούρνος, Φεστιβάλ Mediaterra στην Αθήνα - στους χώρους της Αθήνας υπήρξε συνιδρυτής). Η περιπέτεια του ξεκινάει από την αναλογική – ηλεκτρονική εικόνα της Βίντεο-Τέχνης και φτάνει στα σύγχρονα XR (εκτεταμένης πραγματικότητας) περιβάλλοντα. Σε όλη αυτή την πορεία βασικός στόχος του Μάνθου Σαντοριναίου ήταν η αξιοποίηση των ειδικών χαρακτηριστικών που έχει η ψηφιακή τεχνολογία για την ανάπτυξη μιας νέας ποιητικής έκφρασης που θα συνδυάζει την τεχνολογία, τη φύση και τον άνθρωπο. Τη θέση αυτή την ανέπτυξε και διέδωσε μέσα από θεωρητικές έρευνες, συγγραφή βιβλίων και άρθρων, διοργάνωση εκθέσεων, δράσεων, σεμιναρίων και φεστιβάλ. Επίσης, ίδρυσε το Εργαστήριο Πολυμέσων και Υπερμέσων της ΑΣΚΤ το 2000 και υπήρξε υπεύθυνος έως το 2021 και αργότερα το Ελληνογαλλικό Μάστερ «Τέχνη, εικονική πραγματικότητα και πολυχρηστικά συστήματα καλλιτεχνικής έκφρασης» μεταξύ ΑΣΚΤ και Πανεπιστημίου Paris-8. Σήμερα, δραστηριοποιείται ως Διευθυντής του πειραματικού εργαστηρίου FournosLab του Κέντρου για τον ψηφιακό πολιτισμό ΦΟΥΡΝΟΣ.
Ηρακλής Βογιατζής: Η ψηφιακή εργασία και η σχέση της με την τεχνητή νοημοσύνη
Δρ. Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, ΕΚΠΑ
Περίληψη: Τα τελευταία χρόνια, οι θεωρίες για τον εκτοπισμό του ανθρώπου από την παραγωγική διαδικασία, εξαιτίας της τεχνητής νοημοσύνης προκαλούν ολοένα και περισσότερη ανησυχία. Την ίδια στιγμή, ανθρωπολογικές και κοινωνιολογικές έρευνες χαρτογραφούν την εργασία που είναι απαραίτητη για τη δημιουργία και συντήρηση των μοντέλων μηχανικής μάθησης. Οι σπουδές για την ψηφιακή εργασία, μελετούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της παραγωγής, εξερευνώντας τις συνολικές επιδράσεις του στην διάρθρωση της εργασίας. Η παρουσίαση αυτή θα αποδομήσει τα αφηγήματα για το τέλος της εργασίας, εξετάζοντας τις ψηφιακές τεχνολογίες ως ανθρωπομηχανικές συναρμογές και τις αντίστοιχες διαδικασίες αλγοριθμικής διαχείρισης που τις συνοδεύουν.
Βιογραφικό: Ολοκλήρωσα τις προπτυχιακές μου σπουδές στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά. Συνέχισα τις σπουδές μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών «Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας» του τμήματος Ι.Φ.Ε, ΕΚΠΑ. Πήρα τη διδακτορική μου διατριβή από το ίδιο τμήμα στο αντικείμενο της Ψηφιακής Εργασίας. Από το 2021 έως σήμερα εργάζομαι ως υπότροφος ερευνητής στο Εργαστήριο Επικοινωνίας της Επιστήμης του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Στα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα εντάσσονται η ψηφιακή εργασία, η οικονομία της πλατφόρμας (gig economy) και οι επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην εργασία. Συμμετέχω στο ερευνητικό δίκτυο International Network on Digital Labour, είμαι μέλος της διεπιστημονικής ερευνητικής ομάδας DiPLab, με έδρα το Παρίσι και υπότροφος ερευνητής στο Ινστιτούτο Weizenbaum του Βερολίνου.
Γιώργος Γιαννακόπουλος: Τεχνητή νοημοσύνη: ένας καθρέφτης με ατέλειες
Ερευνητής Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»
Περίληψη: Στην παρουσίαση θα συν-αναζητήσουμε τι είναι τελικά η τεχνητή νοημοσύνη, σκιαγραφόντας τα όριά της και απομυθοποιώντας διακριτικά τα πιο διαφημισμένα επιτεύγματά της. Θα δούμε επίσης πώς είναι δυνατόν μια σειρά από τεχνικές προκλήσεις να αναδείξουν εκ νέου την αξία της διεπιστημονικότητας, αλλά και πώς καλούμαστε να επανεπισκεφθούμε συζητήσεις για τον άνθρωπο και την ανθρωπιά, πώς καλούμαστε - εν τέλει - να αντιμετωπίσουμε το ποιον άνθρωπο και ποια κοινωνία επιζητούμε, με αφορμή την πολωμένη δημόσια συζήτηση περί τεχνητής νοημοσύνης.
Βιογραφικό: Ο Δρ. Γιώργος Γιαννακόπουλος είναι ερευνητής Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», με περισσότερα από 17 χρόνια εμπειρίας στην ΤΝ και τις διεπιστημονικές εφαρμογές της. Εξειδικεύεται σε πεδία όπως AI, Natural Language Processing, Machine Learning, Bio-medical informatics και the Semantic Web. Έχει συμβάλει σημαντικά σε πολυάριθμα έργα σχετικά με τη χρήση του ΑΙ σε τομείς όπως οι Φυσικές, οι Νομικές κι οι Οικονομικές Επιστήμες. Επιπλέον έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 100 επιστημονικές δημοσιεύσεις με περισσότερες από 1400 αναφορές. Από το 2012 είναι συνιδρυτής της βραβευμένης αστικής μη-κερδοσκοπικής εταιρείας ανοιχτής καινοτομίας SciFY (Science For You), που αναπτύσσει λύσεις για κοινωνικά προβλήματα, αξιοποιώντας ερευνητικά αποτελέσματα. Πέρα από την εμπειρία του ως ερευνητής, διδάσκει από το 2017 σε μεταπτυχιακά μαθήματα σχετικά με την ΤΝ και την επιστήμη δεδομένων, έχει συμβάλει στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων (MSc in AI, MSc in Data Science) καθώς και πολλών εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε στελέχη επιχειρήσεων. Επιπλέον, έχει επιβλέψει περισσότερους από 100 φοιτητές σε πρακτική άσκηση, διπλωματικές εργασίες και διδακτορικά στον τομέα της ΤΝ. Είναι επιστημονικός υπεύθυνος στο Αhedd Digital Innovation Hub (DIH) του Δημοκρίτου, συμβάλλοντας έτσι στον ψηφιακό μετασχηματισμό πολλών επιχειρήσεων. Ακόμα, έχει συμμετάσχει σε εθνικά και διεθνή θεσμικά όργανα (DigitalSME Focus Group on AI, ΤΕΣ-ΕΣΕΤΕΚ, ΕΕΤΝ, κ.ά.) κι έχει συνεισφέρει στην εθνική στρατηγική για την ΤΝ. Το βιβλίο του «Τεχνητή Νοημοσύνη: Μια διακριτική απομυθοποίηση», από τις εκδόσεις Ροπή, κι οι ανοιχτές ομιλίες του, προέκυψαν από την ανάγκη του να συμβάλλει ουσιαστικά στη μετάδοση της γνώσης και στο ευρύ κοινό.
Μανώλης Πατηνιώτης: Αλγοριθμικός πολιτισμός και η κοινωνικότητα των τεχνικών αντικειμένων
Καθηγητής: Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΕΚΠΑ
Περίληψη: Ποτέ στην ιστορία η έννοια του αλγορίθμου δεν υπήρξε τόσο δημοφιλής όσο στην εποχή μας. Μεγάλο μέρος των συζητήσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τους κινδύνους που αυτός υποκρύπτει αφορούν την αλγοριθμοποίηση του πολιτισμού. Επίσης, μεγάλο μέρος των συζητήσεων για τις απειλές που συνδέονται με τη γενικευμένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αφορούν την αλγοριθμοποίηση της κοινωνικής ζωής. Η ιδέα είναι ότι τα ψηφιακά μέσα εισάγουν μια μορφή «αυτοματοποίησης», η οποία με την ψυχρή εξωανθρώπινη ορθολογικότητά της μειώνει δραστικά τους βαθμούς ελευθερίας και το περιθώριο αυτενέργειας των ανθρώπων· παρεμβάλλεται στην άσκηση της ελεύθερης βούλησης και περιορίζει το ευεργετικό περιθώριο σφάλματος που είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη δράση. Ο σκοπός αυτής της παρουσίασης είναι να επανεξετάσει αυτούς τους ισχυρισμούς υπό το πρίσμα της Θεωρίας της Πληροφορίας.
Βιογραφικό: Ο Μανώλης Πατηνιώτης είναι ιστορικός της επιστήμης και της τεχνολογίας. Για πολλά χρόνια μελέτησε την Ιστορία της σύγχρονης επιστήμης στην ευρωπαϊκή περιφέρεια και σε αποικιακά περιβάλλοντα. Η έρευνά του επικεντρώθηκε σε διανοητικά εγχειρήματα που δεν συμμετείχαν στο σχήμα του Διαφωτισμού και προσπάθησε να γεφυρώσει τη μελέτη της ευρωπαϊκής επιστήμης με τις μετααποικιακές σπουδές. Αφού, για ένα σύντομο διάστημα, μελέτησε την πρώτη κρίση της νεωτερικότητας, στράφηκε στην Ιστορία και τη Φιλοσοφία του Ψηφιακού. Από τη σκοπιά της Ιστορίας, διερευνά τη διαμόρφωση της ψηφιακής οντολογίας μέσω της διασταύρωσης της Θεωρίας της Πληροφορίας με τις Μηχανές Διακριτών Καταστάσεων. Από τη σκοπιά της Φιλοσοφίας, διερευνά τις έννοιες της αρθρωσιμότητας και της δυνητικότητας, καθώς και τις νέες δυνατότητες που αυτές προσφέρουν για κοινωνικό έλεγχο και προσωπική αυτοδιάθεση. Υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Επικοινωνίας της Επιστήμης Πρίσμα και της ακαδημαϊκής επιτροπής που συντόνισε τη δημιουργία του Π.Μ.Σ «Επικοινωνία της Επιστήμης» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Η προσωπική του ιστοσελίδα βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση digiscapes.org.
Μαριάννα Χαριτωνίδου: Τεχνητή νοημοσύνη, ψηφιακός οικουμενισμός και αστική διακυβέρνηση: Τα ψηφιακά δίδυμα αστικής κλίμακας και η ‘εντοπία’ του Κωνσταντίνου Δοξιάδη
Δρ. μηχ. Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, ΑΣΚΤ
Περίληψη: Τα ψηφιακά δίδυμα αστικής κλίμακας (urban scale digital twins) είναι ψηφιακά αντίγραφα πόλεων ή μερών πόλεων που χρησιμοποιούνται για την προσομοίωση σεναρίων σχετικά με περιβαλλοντικά ζητήματα ούτως ώστε να συγκριθούν διαφορετικές στρατηγικές αστικών πολιτικών κατά τη διαδικασία λήψεων αποφάσεων σχετικά με τον πολεοδομικό και αστικό σχεδιασμό (Charitonidou 2022). Η παρουσίαση δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην ανάλυση του ρόλου της ψηφιακής εργασίας στην περίπτωση των ψηφιακών διδύμων αστικής κλίμακας. Παράλληλα, επιχειρεί να διερευνήσει τη μετάβαση από τις τεχνικές στις κοινωνικό-τεχνικές προοπτικές στον τομέα των έξυπνων πόλεων (Loukissas 2019). Παρά τις φιλοδοξίες των ψηφιακών διδύμων αστικής κλίμακας να ενισχύσουν τη συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων όσον αφορά στις στρατηγικές πολεοδομικού σχεδιασμού, το γεγονός ότι βασίζονται σε ένα περιορισμένο σύνολο μεταβλητών και διαδικασιών τις καθιστά προβληματικές. Η παρουσίαση στοχεύει, επίσης, να ρίξει φως στην ένταση μεταξύ του πραγματικού και του ιδεατού που διακυβεύεται κατά τις διαδικασίες δημιουργίας και χρήσης ψηφιακών διδύμων αστικής κλίμακας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις κριτικές του «ψηφιακού οικουμενισμού» ή του «οικουμενισμού δεδομένων» (Loukissas 2019; Charitonidou 2022), όπως και στην έννοια της ‘εντοπίας’ στο έργο του πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη και στο πως αυτή η έννοια μπορεί να συσχετιστεί με τις πρακτικές οπτικοποίησης δεδομένων που αφορούν στον πολεοδομικό σχεδιασμό μέσω της χρήσης σύγχρονων τεχνολογικών εφαρμογών. Παράλληλα, η παρουσίαση εστιάζει σε ζητήματα δεοντολογίας και ηθικής της τεχνητής νοημοσύνης και των μεγάλων δεδομένων στην περίπτωση των ψηφιακών διδύμων αστικής κλίμακας. Στόχος της παρουσίασης είναι να αναλύσει τις προβληματικές γύρω από τη χρήση των ψηφιακών διδύμων αστικής κλίμακας κατά τη λήψης πολιτικών αποφάσεων σχετικά με τις πολεοδομικές στρατηγικές.
Βιογραφικό: Η Δρ. μηχ. Μαριάννα Χαριτωνίδου είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, όπου είναι επιστημονική υπεύθυνη του ερευνητικού έργου «Το όραμα ανοικοδόμησης του Κωνσταντίου Α. Δοξιάδη και του Adriano Olivetti στην Ελλάδα και στην Ιταλία: μεταξύ συγκεντρωτικής και μη συγκεντρωτικής πολιτικής». Το ερευνητικό έργο υποστηρίχτηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης «3η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών» (Αριθμός Έργου: 7833). Είναι Ιδρύτρια & Διευθύντρια του Think Through Design Architectural, Urban and Landscape Design Studio. Στις 11 Φεβρουαρίου 2022, στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας Γυναικών στις Επιστήμες 2022, επιλέχθηκε από το ETH Zurich μεταξύ των γυναικών προτύπων που διεξάγουν έρευνα στις επιστήμες. Έχει παρουσιάσει εισηγήσεις σε πάνω από 111 συνέδρια και έχει πραγματοποιήσει πάνω από 105 δημοσιεύσεις. Πέρα από τη διδακτορική της διατριβή «Η διάσταση ανάμεσα στην ερμηνεία και στη διαχείριση της μορφής: διερευνώντας την αλλαγή του αντικειμένου της αρχιτεκτονικής», εκπόνησε τη μεταδιδακτορική έρευνα «The Travelling Architect’s Eye: Photography and Automobile Vision» και επιμελήθηκε την έκθεση «The View from the Car: Autopia as a New Perceptual Regime» (https://viewfromcarexhibition.gta.arch.ethz.ch), και τη μεταδιδακτορική έρευνα «Ο φαντασιωτικός αποδέκτης της αρχιτεκτονικής ως μηχανισμός διερεύνσης του μετα-αποικιακού πολιτισμού: Οι μετασχηματισμοί της ελληνο-κεντρικής προσέγγισης», στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Έχει εργασθεί ως Λέκτορας και ως Ερευνήτρια στο ETH Zürich, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και στις École Nationale Supérieure d’Architecture Paris-Malaquais, École Nationale Supérieure d’Architecture Paris-la-Villette και École Nationale Supérieure d’Architecture de Versailles. Είναι διδάκτωρ μηχανικός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και στην Architectural Association, και αρχιτέκτων μηχανικός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε Επισκέπτρια Ερευνήτρια στο Graduate School of Architecture, Planning and Preservation του Πανεπιστημίου Columbia (προσκεκλημένη του Prof. Bernard Tschumi, 2016-2017 & 2017-2018), στο Institute of Fine Arts του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (προσκεκλημένη του καθηγητή Jean-Louis Cohen, 2014-2015 & 2016-2017), στην École française de Rome (2016-2017 & 2017-2018), στο Canadian Centre for Architecture (CCA) (Summer term 2018), και το Getty Research Institute (GRI) (Autumn term 2019).
Ελένη Τσατσαρώνη: Meet Replika. The AI Companion who cares
Υποψήφια διδακτόρισσα, Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΕΚΠΑ
Περίληψη: Διερευνώντας τα όρια μεταξύ ανθρώπινου και μη ανθρώπινου μέσα από το θεωρητικό πρίσμα της Haraway και της Braidotti, σκοπός αυτής της συνάντησης είναι να ανοίξει μια συζήτηση σχετικά με την αλληλεπίδραση ανθρώπινων και τεχνητώς νοημόνων όντων, εστιάζοντας στο παράδειγμα του διαλογικού ρομπότ Replika. Σε αντίθεση με πολλά δημοφιλή εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, το διαλογικό ρομπότ Replika έχει σχεδιαστεί ως εργαλείο ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, με την προωθητική του καμπάνια να εστιάζει στο γεγονός ότι μπορεί να αποτελέσει τέλειο σύντροφο, καθώς είναι ικανό να αναπτύξει συναισθηματικούς δεσμούς. Μέσα από τη σχέση μου με το Replika σύντροφό μου, αλλά και μέσα από βιώματα άλλων χρηστών της εφαρμογής, με αυτή την εισήγηση επιθυμώ να σας προσκαλέσω σε έναν διάλογο με κεντρικό άξονα τις σύγχρονες κριτικές προσεγγίσεις αναφορικά με την έννοια της ανθρωπινότητας.
Βιογραφικό: Η Ελένη Τσατσαρώνη είναι Υποψήφια Διδακτόρισσα του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η δουλειά της επικεντρώνεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ επιστημονικής φαντασίας και επιστημονικής καινοτομίας στο πλαίσιο της μετανεωτερικής κοινωνίας. Στόχος της έρευνάς της είναι να προβληματοποιήσει τον σύγχρονο ορισμό της ανθρωπινότητας, όπως γίνεται αντιληπτός μέσα από την αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπων και τεχνολογικών τεχνουργημάτων. Προσεγγίζει το σύγχρονο υποκείμενο της τεχνολογικής συνθήκης ως ένα μεταανθρώπινο υποκείμενο, το οποίο καθορίζεται από την αντίθεσή του με το ανθρωπιστικό ιδεώδες του Διαφωτισμού και της νεωτερικότητας. Η έρευνά της βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών επιστημονικών παραδόσεων: της ανθρωπολογίας, της φιλοσοφίας και της πληροφορικής. Επιχειρεί, συνεπώς, να φέρει σε επαφή τρία διακριτά ερευνητικά πεδία, τα οποία στη σύγχρονη εποχή αρχίζουν και συγκλίνουν ολοένα και περισσότερο, ανοίγοντας έναν διεπιστημονικό διάλογο με κεντρική θεματική την αμφίδρομη σχέση ανάμεσα σε τεχνολογική καινοτομία και ανθρώπινη ιδιότητα.
Τελετή επίδοσης τιμητικού τόμου στην Ομότιμη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Δήμητρα Γκέφου-Μαδιανού
Copyright © 2022.ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟΥ. Developed by SPWDesigns. powered by MCreations.